1.
Allerheiligen
catechese
Dinsdag 22
oktober 2024 in Sint-Germanuskerk
We vragen of het communicantje een
gedachtenisprentje
en/of een foto kan meebrengen van een
overledene.
Voorleesverhaal:
Piet kan heilig worden
KLIK HIER
Gedachtenis-
kruisjes KLIK
HIER
Aandacht voor het
feest van Allerzielen thuis
KLIK HIER
Een kijktafel om onze
dierbare doden te gedenken
KLIK HIER
Waar komt Allerheiligen en Allerzielen vandaan?
Halloween (31 oktober) is de dag voor Allerheiligen (1
november).
Allerzielen (2 november) is de dag dat christenen bidden
voor alle overledenen.
Allerheiligen is de dag dat veel mensen een bezoek
brengen aan het kerkhof, maar eigenlijk is dit de dag dat christenen alle
heiligen herdenken.
Op 31 oktober vereerden de Kelten oorspronkelijk hun
doden en vierden ze oogstfeesten: Samhain.
Oogstfeesten werden nu
gevierd o.w.v. de oogst, uiteraard. De dodenfeesten
vonden nu plaats, wellicht omdat de dagen korter en donkerder worden. Winter
komt eraan.
Het christelijke heiligen- en martelarenfeest (een
feestmaal houden bij de graven van martelaren - de eerste christenen die voor
hun geloof werden vervolgd, gefolterd of gedood - en heiligen, waarbij een
feestmaal gehouden werd bij hun graf, werd van 13 mei naar 31 oktober - het
feest Samhain van de Kelten - verplaatst.
De avond voor Allerheiligen werd All
Hallows Eve genoemd, daarom dat 31 oktober nu
Halloween heet. De naam Halloween is dus afgeleid van een christelijke
traditie.
Vanwaar komen de spinnenwebben, zwarte katten,
vleermuizen, heksen en boze geesten op Halloween?
De kerk oordeelde dat de traditionele gewoontes die bij
de Keltische feesten rond die tijd van het jaar hoorden, des duivels waren. Ze
was van oordeel dat de rituelen mensen misleidden en valse idealen gaf. De
goden, godinnen en spirituele krachten van de Kelten pasten niet bij de
christelijke idealen.
In de Middeleeuwen werden de Keltische feesten nog meer
met ‘des duivelse’, dus griezelige dingen geassocieerd, als vleermuizen,
heksen...
In de praktijk werden de gewoontes van plaatselijke
bevolking in het noorden van Europa getolereerd. Ze bleven bestaan en werden
verrijkt met christelijke elementen en betekenissen. Een voorbeeld? Het
branden van kaarsen of lampjes op graven is oorspronkelijk een Keltisch
gebruik.
Het licht van de kaarsen staat bij christenen voor het
eeuwige licht dat men voor hen wil vragen, of voor de verrijzenis van de
gestorvene. Voor de voorchristelijke bevolking dienden hadden de lichtjes
waarschijnlijk te maken met het terugkeren van de zielen naar de aarde, ze
moesten hen de weg wijzen.
Als er een parochiaan overlijdt, dan
wordt er een gedachteniskruisje gemaakt: de naam, geboorte-en sterfdatum
van de overledene wordt op een kruisje gezet. Dit kruisje wordt dan in de
uitvaartviering met een klein ritueel op de plaats gehangen waar we even stil
kunnen zijn, om onze dierbaren te gedenken. Soms is die plaats een bord voor-of
achterin de kerk, soms is er een gedachteniskapel of -nis ingericht en ligt er
een boek waarin iets te lezen is over de mensen die ons zo dierbaar waren. Maar
altijd is er de gelegenheid om een kaarsje aan te steken.
Voor de Allerzielenviering worden de nabestaanden van al degenen die het
afgelopen jaar zijn overleden speciaal uitgenodigd. De namen van de overledenen
klinken nog een keer, soms wordt er nog iets karakteristieks over de overledene
gezegd, er wordt licht aangestoken, een voorbede gedaan en de
gedachtenis-kruisjes worden aan het eind van de viering aan de speciale
genodigden overhandigd.
Al met al een prachtige manier om de mensen die voor altijd in ons hart zijn en
zijn opgenomen in Gods licht, te eren.
Vertel het verhaal ‘Piet kan
heilig worden’:
Oma is in het huis
van Katja.
Papa en mama zijn weg. Ze zijn boodschappen doen.
Katja vindt het fijn dat oma er nu is.
Ze zijn nu samen.
Oma heet Catharina.
Die naam lijkt veel op die van Katja.
"Wat betekent Catharina?" vraagt Katja.
Oma zegt: "Die naam komt van een heilige."
"Wat is dat, oma, een heilige?"
"Heiligen zijn mensen die heel veel van andere mensen houden. Ze willen
altijd andere mensen helpen."
"Dus jij bent ook een heilige" zegt Katja.
"Nou, nee", zegt oma. "Een heilige probeert altijd verdrietige
mensen te troosten."
"Dat doe jij toch ook! En jij maakt toch ook nooit ruzie" vindt
Katja.
"Ja maar, ik ben thuis alleen. En dan kan je geen ruzie maken.
Een echte heilige
gaat mensen helpen die te weinig eten en drinken hebben."
Nou, Katja vindt dat oma best een heilige kan zijn. Oma helpt toch ook altijd
andere mensen. En oma is altijd lief.
Papa en mama komen thuis.
Oma zegt nog iets tegen papa en mama.
Katja ziet dat ze moeten lachen.
Dan gaat oma naar huis.
's Avonds, onder het
eten, vertelt Katja over oma. Ze vertelt over de naam van oma.
"En oma heeft gezegd dat ik ook heilig ben."
"Nou", zegt vader, "dat zal oma wel niet bedoeld hebben. Oma zal
wel gezegd hebben dat jij de nààm van een heilige
hebt. Maar dan ben je het zélf nog niet."
"Wel waar", zegt Katja.
"Wat is een heilige volgens jou dan?"
Nu begint mama mee te praten.
Ze zegt: "Heilige mensen zijn altijd eerlijk. Ze helpen altijd andere
mensen. Ze zijn zo lief voor anderen geweest dat we hun naam niet kunnen
vergeten. Daarom hebben we jou Katja genoemd. Dat komt van de heilige
Catharina. We hopen dat jij net zo lief voor de andere mensen bent als de
heilige Catharina."
"Dat ben ik ook", zegt Katja.
"Ik kan ook een heilige zijn. Alle mensen kunnen dan heilig zijn. Ook Piet
van hiernaast, want die is ook best wel aardig. Daar heb ik nooit ruzie
mee."
Pap kijkt eerst naar mama. Dan naar Katja.
"Ja", zegt papa, "je hebt eigenlijk gelijk. Iedereen kan heilig
worden. Ook Piet van hiernaast."
(Uit de ‘Katechesekalender’, Gasthuisring 54b, Postbus 10175, 5000
JD Tilburg)
Woordverklaring
·
Een heilige is
iemand die als christen leefde, naar het voorbeeld van Jezus, en dat zo goed
deed dat iedereen er een beetje beter van werd.
·
Vier kenmerken van
heiligen:
- Heiligen zijn mensen met pit.
- Heiligen supporteren mee vanuit de hemel.
- Heiligen geven ons een duwtje in de rug.
- Heiligen leefden in het verleden.
·
Een patroonheilige is
de heilige aan wie een parochie, een school, ... toegewijd werd;
een heilige is soms patroonheilige voor een groep van mensen of van dingen.
·
Een legende is
een oud verhaal, dat altijd werd doorverteld; in legendes gebeuren vaak
wonderen.
Aandacht
voor het feest van Allerzielen thuis
Er mag een
foto gemaild worden om op de website – facebook – K&L te plaatsen)
Je kunt thuis op een mooie, eenvoudige manier
aandacht besteden aan het feest van Allerzielen (2 november),
de dag waarop we speciaal denken en bidden voor onze overleden dierbaren.
Herinneringslichtjes maken én aansteken
* Zorg voor een aantal glazen potjes of gewone drinkglazen waar een
waxinelichtje in past.
* Maak 's middags met je kinderen een kleine wandeling in de buurt van
jullie huis om mooie herfstbladeren te rapen.
* Beplak de potjes/glazen met de herfstbladeren.
* Praat terwijl jullie de herinneringslichtjes beplakken samen over de persoon
voor wie het lichtje wordt.
Wat kan je je nog herinneren van deze persoon?
Wat deden jullie samen?
Wat vond je het fijnst?
* Schrijf de naam van degene die jullie willen gedenken op een van de
bladeren op het potje.
* Hebben jullie ook een voorwerp wat jullie
gekregen hebben na de dood van deze persoon?
Zo ja, wat wat het ook al weer?
Welke herinnering hoorde erbij? Zoek het voorwerp op.
* Bekleed een platte schaal met de overgebleven bladeren en zet het
lichtje (of de meerdere lichtjes als je meerdere personen herdenkt) op de
schaal eventueel samen met het voorwerp.
* Steek 's avonds het lichtje plechtig aan.
* Wees samen even stil en denk terug aan het gesprekje onder het
knutselen.
* We bidden:
Lieve God,
Vandaag denken we speciaal aan .....
we voelen ons daarom ook een beetje verdrietig,
maar we weten dat U voor alle mensen zorgt
ook als ze niet meer bij ons zijn.
Wij willen U bedanken voor alle fijne dingen
die we hebben meegemaakt met ....
We vragen U om ons te helpen
om verder te gaan,
terwijl we de herinneringen in ons hart aan ....bewaren.
Amen
* Laat de lichtjes opbranden, het kaarsje verlengt zo ons gebed.
Een kijktafel om onze dierbare doden
te gedenken
Er mag een
foto gemaild worden om op de website – facebook – K&L te plaatsen)
Het feest van Allerzielen valt midden in de herfst,
als de bladeren vallen.
De namen van overleden familieleden en vrienden staan geschreven op gedroogde
herfstbladeren. Het lichtje is een 'stenen' kaarsje. Het vlammetje maakt het
steentje zacht, net als ons verdriet dat naarmate de tijd verstrijkt zijn
heftige scherpte verliest.
De bladeren hebben iets kwetsbaars, zij zullen vergaan. Net als de lichamen van
onze doden, die aan de aarde zijn toevertrouwd. Maar hun namen en hun liefde
worden niet vergeten, die zijn geborgen in Gods hand. De kleine groene randjes,
naast het sombere bruin, zijn ook een teken van hoop op - en geloof in de
barmhartige liefde van God en het nieuwe leven aan de andere zijde van de dood.
We steken de wierook in de houder aan, als teken van ons respect voor deze
doden en de rook die omhoog kringelt tot aan het aanschijn van de Eeuwige,
neemt onze gedachten, gevoelens en gebeden mee. "Goede God, laat hen wonen
in uw licht."