Meimaand, Mariamaand
Als ik naar Maria kijk
Nog enkele dagen en het is weer meimaand.
Misschien geniet je volop van fietstochtjes, de ontluikende bloesems en bloemen,
de warmte van de aankomende zomer. Maar voor gelovigen is de meimaand meer dan
de bloesemmaand, het is de maand waarin we Maria extra aandacht willen
schenken.
Beelden van Maria
In deze moderne geëmancipeerde tijd lijkt
het moeilijk om Maria daarin te plaatsen. Hoe staan moderne jonge vrouwelijke
of mannelijke gelovigen tegenover het beeld van Maria dat ons voorgehouden
werd? Kan je haar ook als sterke vrouw voorstellen? Of blijft ze de stille
bescheiden dienstmaagd? Via enkele beelden pogen we een vernieuwde inhoud te
geven aan Maria. Misschien een inspiratie voor één van jullie.
Sedes
sapientiae, zetel der wijsheid
Door Andreas Praefcke
Een minder
bekend beeld voor sommigen onder ons, Maria als zetel der wijsheid in Leuven.
De eerste dergelijke beelden ontstaan in de vroege middeleeuwen. Deze naam komt
ook voor in de litanie van de Heilige Maagd Maria. Het is een madonna
neergezeten op een troon, met het kind Jezus op haar linkerarm en een scepter
in de rechterhand. Het is een type van afbeelding maesta geheten.
De sedes
sapientiae wordt afgebeeld in het zegel van de katholieke universiteit van
Leuven, en je kan dit beeld ook vinden in Leuven in de St. Pieterskerk, met
daaronder het jaar 1425, het stichtingsjaar van de universiteit en de tekst
universitas catholica Lovaniensis. Of nog genoemd Alma Mater, toch wel
opvallend dat voor een dergelijke instelling Maria als symbool fungeert als
zetel der wijsheid tussen het mannenbastion van mannelijke professoren en
decanen. Het zou boeiend zijn om eens onderzoek te verrichten hoe dit beeld als
symbool voor onze Leuvense universiteit heeft kunnen standhouden.
In de
schatkamer in de kerk van Hoegaarden kan je een gelijkaardig beeld vinden.
Als
koningin
Glasraam O.L.V. ten Poel
Veel meer zien
we Maria afgebeeld als koningin, getooid met kroon, scepter en mantel zoals in
Tongeren, in Scherpenheuvel, in Halle, in Maastricht, in Tienen en God weet
waar nog… Ze staat rechtop en trots, in de kerk, in de basiliek, een zee van
kaarsjes en bloemen voor haar voeten. Maar tegelijk kijkt ze warm en deemoedig
op ons neer.
Ook in de
litanie vinden we deze titel terug, koningin van Vlaanderen.
Als
jonge vrouw
Maria als jonge zwangere vrouw
Rip Caswell,
Catholic Cathedral of Wichita, USA
Veelal zien we
haar nu in een modernere versie afgebeeld als een vrouw die ja zegt, in
verwachting is. Een opstandige vrouw ook die vol vreugde naar Elisabeth loopt.
En dan horen we haar samen zingen, met heel haar ziel, haar lichaam en haar
wezen, Magnificat! Twee vrouwen die heel solidair (zoals alleen vrouwen dat
kunnen met diezelfde ervaring) drie maanden bij elkaar blijven en elkaars
bondgenoot worden: bondgenoten in het geloof dat de droom van God met zijn
mensen werkelijkheid kan worden (Lucas1, 39 –56).
Maria
als moeder
O.L.V. ten Poel: Het beeld is van de hand van
Leopold Blanchaert en werd geschilderd door A. H. Bressers
Maria durfde
het aan om haar zoon achterna te gaan, fier op die bijzondere man, maar zeker
ook vol zorgen, zoals het voor iedere ouder moeilijk is om te zien dat je kind
een andere, een eigen, een eigenzinnige weg gaat. Maria die onder het kruis
staat, vol verdriet en als piëta haar kind op haar schoot het verdriet
uitschreeuwend.
Dan bid je
vanzelf dat geen moeder meer hoeft te rouwen bij het dode lichaam van haar
kind, met voor onze ogen de moeders van de schoolkinderen die doodgeschoten
werden en worden, de moeders in het Midden-Oosten, en God weet waar.
Moeders die
vertwijfeld hun kind opzoeken in de gevangenis, in de psychiatrische
ziekenhuizen, die hun verslaafd kind blijven aanmoedigen om los te geraken van
die eeuwige cirkel van afhankelijkheid? Niet voor niets zeggen we ook onze
moeder de Kerk, haar taak is mensen nabij te blijven en te zeggen kom maar mijn
kind in al je wanhoop. Het staat lijnrecht tegenover veroordeling en vasthouden
aan de rechte leer, Maria als beeld van moeder die telkens opnieuw zegt kom
maar mijn kind.
Maria
als tedere vrouw
Maria als tedere moeder- O.L.V. ten Poel, grotteke
Maria zien we
ook in onze eigen huiskamer aanwezig, een klein beeldje, aan de tuinmuur, op de
kast, of op een foto, een prentje als stille vrouw die elke dag, jaar in jaar
uit zorgt voor haar mentaal gehandicapt kind, haar demente vader of moeder, de
vrouw die teder en vol geduld eten geeft en verzorgt, maar ook de man die zijn
eigen lijden hierin herkent. De titel die we hier haar dikwijls schenken is Maria
moeder der smarten
Maria moeder der smarten, Maria Dolorosa
Glasraam O.L.V. ten Poel
Maria,
beeld van hoop
Maria als teken van hoop (Pontmain, Frankrijk)
Maria bleef niet
bij de dood neerzitten maar ze bleef bij de apostelen, de vrienden als ze
helemaal geen toekomst meer zien. Ze deelt hun wanhoop maar ze staat ook open
voor de geboorte van Jezus voor het Vuur toen ze riep: Machtigen zullen onze
droom niet kapot krijgen, kleine mensen: groot! (Lucas 1, 52).
Groot in
liefde, groot in trouw, groot in het zien dat er in de diepste nacht de
donkerste uitzichtloosheid, licht en leven is. Maria méér dan een moeder van
smarten, een moeder die moedig getuige is van geloof, hoop en liefde. De sterke
vrouw die tussen Hemelvaart en Pinksteren in bemoedigt en aanmoedigt en de
apostelen opnieuw zal uitzenden om het verrijzenisgeloof te verkondigen. Laat
ons niet zwijgen over zijn geloof, zijn hoop maar ons geloof verkondigen.
Maria een
gelovige vrouw die de komende maand onze aandacht verdient. Laat ons opmerkzaam
kijken naar haar beelden in kerken en kapellen en biddend met haar aanwezig
zijn.